Wszystkie zwierzęta świata i my. Pierwszy zwierzak w domu – co robić, jak się przygotować? Ptaki Polski i nie tylko, czyli budzimy w sobie ornitologa. Jakie problemy możemy mieć ze swoimi zwierzętami, jak im zapobiegać i rozwiązywać?

Jak obserwować ptaki w mieście, a jak poza nim? Czy warto się przebierać za korę czy pień drzewa, by podglądać ptaki w lesie? Po co liczy się ptaki i czy każdy może się w to włączyć? Ile gatunków ptaków żyje w Polsce? Co świadczy o inteligencji gawrona, gdzie podejrzeć sikorę bogatkę, a gdzie pokrzewkę cierniówkę? Swoją ornitologiczną wiedzą z Martą Hoppe dzieli się Bartosz Smyk z Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.

Animalsi | Czwórka

Podglądamy ptaki

Kto nie chciałby mieć szczeniaka? Psie szczenięta są słodkie, milutkie, piękne i kochane. Monika Sacewicz, technik weterynarii i hodowca psów przypomina, że to też nowi członkowie rodzin, którzy wymagają naszego czasu, zaangażowania naszej uwagi i finansów. Jak o nie dbać, co im zapewnić, a czego unikać? Kiedy zabrać szczeniaka od matki i dlaczego, jeśli zrobimy to za wcześnie będą kłopoty? O psie dzieci wypytywał Kacper Kowalczyk.

Szczeniaki. Jak o nie dbać?

"Ptaszenie" jest w modzie i przybywa osób, którym ornitologia kojarzy się nie tylko z nudą. Ptaki najbardziej aktywne są wiosną, a ich śpiewu najlepiej słuchać wcześnie rano. Ale warto je obserwować cały rok. Ptak, który wszystko robi w locie to koliber. Kazuary z kolei są bardzo niebezpieczne dla ludzi. Mogą dotkliwie zranić, a nawet doprowadzić do śmierci. Kulon natomiast jest  skulony, jak biegnie a jak się go widzi z daleka, wygląda zupełnie, jakby się toczył. Te i inne ptasie ciekawostki Marcie Hoppe opowiedział Marcin Chrapowicki, Kierownik Sekcji Ptaki w Warszawskim Ogrodzie Zoologicznym.

Ile waży drop, gdzie mieszkają kulony?

Nowofundland to rasa wyhodowana na kanadyjskiej Nowej Fundlandii. Przez tamtejszych rybaków wykorzystywana była do transportowania ciężkich ładunków oraz pomocy przy wyciąganiu sieci z morza. Obecnie nowofundlandy doskonale odnajdują się w ratownictwie wodnym. Są łagodne, wesołe, cierpliwe i opiekuńcze. O psach ratowniczych Marcie Hoppe opowiada Małgorzata Nowak z Fundacji Terranova.

Nowofundland-pies do przytulania i ratowania

Jakie warunki trzeba spełnić, by na wymarzone wakacje móc jechać ze swoim psem, kotem lub innym zwierzęciem? Co zrobić, by móc transportować pupila samolotem? Ile to kosztuje i co koniecznie trzeba sprawdzić jeszcze przed kupieniem biletu? Czy w każdym hotelu zamieszkamy z naszym zwierzakiem? O tym opowiada Maciej Nykiel w rozmowie z Oliwią Krettek.

Dokładnie zaplanuj wakacje ze zwierzakiem

Jak nasze czworonogi postrzegają miasto, co jest dla nich bezpieczne, a co nie? Dlaczego pewne sytuacje mogą być dla nich przytłaczające i jak rozwiązywać takie problemy? Jak  przyzwyczaić psa do życia obok samochodów, tramwajów, czy elektrycznych hulajnóg? Z Katarzyną Migdał, behawiorystką, współautorką poradnika-„Pies w mieście. Jak wypracować dobre nawyki” rozmawia Kacper Kowalczyk.

Pies w mieście

Jeśli masz żółwia, raka czy mangustę warto się zainteresować. W związku z nowymi przepisami opiekunowie zwierząt gatunków uznanych za inwazyjne na terenie Polski oraz Unii Europejskiej, do 19 grudnia 2022 mieli czas na rejestrację swoich podopiecznych. Niestety,  nie wszyscy zdążyli wpisać zwierzęta do odpowiednich rejestrów, a przepisy w tej kwestii są jednoznaczne. Co zrobić w takiej sytuacji? Które to gatunki z tych powszechnie utrzymywanych w naszych domach, zostały uznane za inwazyjne?  Gościem Kacpra Kowalczyka jest Piotr Otrębski z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Czy mój zwierzak jest gatunkiem inwazyjnym?

Otyłość - choroba XXI wieku, która dotyczy zwierząt. I wcale nie tak rzadko w gabinetach weterynaryjnych pojawiają się otyłe zwierzęta. Najczęściej przyczyną jest nieodpowiednia dieta, kompletnie nieadekwatna do wysiłku fizycznego, jaki zapewniamy naszemu zwierzęciu. Dostarczamy zbyt dużo energii. A otyłość stanowi bardzo często przedsionek do wielu, bardziej skomplikowanych chorób. ​Właśnie o tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z dr Sybillą Berwid-Wójtowicz - specjalistką żywienia klinicznego.

Mój zwierzak jest otyły!

Od lutego tego roku przybyło do Polski wielu uchodźców z ogarniętej wojną Ukrainy. Wraz z nimi przyjechały tutaj także zwierzęta. Oprócz psów czy kotów, opiekunowie zabrali ze sobą także ptaki. Ta specyficzna grupa zwierząt wymaga szczególnej opieki i taką też znajduje w Warszawie. O to, w jaki sposób można pomóc ptasim uchodźcom, jakie są potrzeby i co możemy jeszcze dla nich zrobić Kacper Kowalczyk zapytał lekarkę weterynarii, która pomaga ukraińskim ptakom Kornelię Maj.

Pomaga ptakom z Ukrainy

Okres lata to czas wędrówki tych jedynych latających ssaków, a także końcówka ich sezonu rozrodczego. Właśnie teraz zwierzęta te są najbardziej narażone na różne niebezpieczeństwa, takie jak wypadki komunikacyjne albo wypadnięcie młodych z miejsca rozrodu. Czy możemy im pomóc? O tym Kacper Kowalczyk rozmawia z Martą Kepel z Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody "Salamandra".

Nietoperze, warto im pomagać!

Gruźlica sprzed milionów lat, choroby metaboliczne, czy złamania. To sprawy, wokół których również i nasze życie cały czas krąży. Choroby te znane są od bardzo dawna, i jak się okazuje, były również obecne kilkaset milionów lat temu! Jakie problemy trapiły świat wielkich gadów, które rządziły wówczas światem? Na to pytanie odpowiedź zna dr Tomasz Szczygielski z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk, z którym rozmawiał Kacper Kowalczyk.

Dinozaur w szpitalu, czyli na co chorowały gady sprzed milionów lat?

To zjawisko, które obserwujemy od lat w społeczeństwie. Polega na przypisywaniu ludzkich cech zwierzętom, takich jak: bezbronność, dobro, niewinność i wiele, wiele innych. Pokłosiem tego są akcje mające na celu pomoc naszym braciom mniejszym, a tak naprawdę niosące za sobą daleko idące konsekwencje dla środowiska naturalnego. Jakie? O tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z dr Jagną Kudłą​

​Bambinizacja

Króliki stają się coraz bardziej popularnymi zwierzętami domowymi. Niektórzy traktują je jako substytut psa czy kota a są to zupełnie inne zwierzęta, o czym wielu z nas zapomina. Mają swoje specjalne wymagania. Jakie? O tym z Magdaleną Supińską lekarką weterynarii rozmawiał Kacper Kowalczyk.

Królik demolka

Papużki, kanarki i amadyny, czyli małe ptaki w Twoim domu! Co widzą ci, którzy mieszkają razem z ptakami? Jak zacząć swoją przygodę z tymi zwierzętami? Dlaczego znalazły się w naszych domach? Z tego trio chociażby kanarki trafiły pod ludzkie strzechy już w XV wieku, a rozkwit ich hodowli przypadał na wiek XVII i XVIII. Z kolei małe papugi oraz amadyny, zaliczane do grupy astryldów, to powiew świeżości, bowiem dopiero od kilkudziesięciu lat możemy podziwiać je w domowych hodowlach. O tych ptakach razem z lek. wet. Ines Szotowską rozmawia Kacper Kowalczyk.

Małe ptaki, wielkie problemy!

Konflikty zbrojne zawsze wpływają na życie zwierząt a zwłaszcza na wędrówki ptaków. Tocząca się obecnie w Ukrainie wojna, będzie miała znaczenia dla naszych pierzastych sąsiadów. Jak pokazały dotychczasowe doświadczenia, w wielu miejscach na świecie, paradoksalnie, okres konfliktów między ludźmi był dobrym czasem dla populacji wielu gatunków. Jak będzie w tym przypadku? Kacper Kowalczyk razem z prof. Piotrem Tryjanowskim z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu spróbują wyjaśnić, co może się zdarzyć.

Monitoring wędrówek ptaków

Dieta nerkowa, dieta jelitowa, dieta wątrobowa... Opiekun zwierzęcia słyszy te nazwy i właściwie nie wie, z czym tak naprawdę ma do czynienia. Właśnie dlatego, tym razem wspólnie z naszym gościem spróbujemy wyjaśnić, na czym polegają tzw. specjalne diety weterynaryjne. Kacper Kowalczyk rozmawiał ze specjalistką żywienia klinicznego dr Sybillą Berwid Wójtowicz.

Specjalne diety weterynaryjne

Nasi bracia mniejsi, podobnie jak ludzie, odchodzą od nas i niestety, bardzo trudno nam się z tym pogodzić. Zachowania zwierząt w momencie odejścia są bardzo różne, ale u ludzi wywołują jedną reakcję: pęknięte serce. Naszych podopiecznych obdarzamy silnym uczuciem i opłakujemy z dużą intensywnością.  Jak sobie radzić po takiej stracie? Czy można odczuwać żałobę po odejściu ukochanego psa lub kota? O tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z Marią Zaczek - lekarką weterynarii.

Co, gdy nasi bracia mniejsi odchodzą...?

Słonecznik, orzechy, proso - to najczęściej przewijające się w rozmowach z opiekunami papug o diecie ich podopiecznych rośliny. W niewielkich ilościach ich obecność w papuzim menu jest nawet pożądana. Niestety jako ludzie mamy skłonność do przesady i jak widzimy, że nasza papuga zjada z chęcią podany jej pokarm, wówczas zaczynamy serwować go więcej i więcej. A im więcej słonecznika, orzechów czy prosa, w tym większe problemy pakujemy naszego ptaka. O tym, jak żywić papugi Kacper Kowalczyk rozmawiał z papuzią behawiorystką Joanną Karocką.

Papuga jest tym, co je...

Zwierzęta odczuwają radość z prezentów! I niekoniecznie zachowują się w tym przypadku wyłącznie instynktownie. Prezenty wzbudzają w nich pozytywne emocje. Nasi bracia mniejsi czerpią przyjemność z jedzenia, zabawek i niekoniecznie stoi za tym zaspokojenie potrzeb fizjologicznych, czyli ujarzmienie głodu bądź popędu seksualnego. Przyjemność jest tutaj przekuwana w radość z zupełnie bezinteresownych pobudek. Na ten temat Kacper Kowalczyk rozmawiał z dr Jagną Kudłą. 

Radosne zwierzaków prezenty

Koty to stworzenia z kosmosu. Ktoś kiedyś tak powiedział, i nie trudno się z tym nie zgodzić, bo faktycznie w wielu aspektach życia są zupełnie różne od pozostałych zwierząt. Także w kwestiach żywienia drapieżniki te mają nieco inne wymagania niż na przykład psy. Kacper Kowalczyk rozmawiał z dietetyczką Agnieszką Cholewiak Góralczyk, która jest autorką książki kucharskiej z przepisami dla kotów

Kocie smaki

Jeździectwo sposobem na całe życie! Konie to bardzo szlachetne i odważne zwierzęta. Przynajmniej tak nam się wydaje. Są duże, silne, wcześniej pracowały z nami w polu i przy obsłudze gospodarstw rolnych. Obecnie są raczej zwierzętami towarzyszącymi, chociaż nadal widnieją w rejestrach prawnych pod kategorią "gospodarskie". Aby móc z nimi współżyć, trzeba potrafić "dogadać" się z końmi. Jak to zrobić? O tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z Anną Bajko.

Aby zostać milionerem kup konia!

Niekiedy, rozpakowując swoje wakacyjne bagaże, spotykamy w naszych walizkach niespodziewanych gości. Małe jaszczurki, węże, czy pająki to tylko trzy przykłady pasażerów na gapę, którzy przemierzają z nami pół świata, by znaleźć się w naszym kraju. Nie dość, że takie spotkanie może przyprawić rozpakowującego o "zawał serca", to w pewnych sytuacjach rodzi kłopoty z prawem. Kacper Kowalczyk razem z dr Agnieszką Czujkowską z warszawskiego ZOO wyjaśnią co można zrobić w takiej sytuacji. 

Pająki, jaszczurki i węże - pasażerowie na gapę

Karmnik - miejsce ekscesów i ptasich skandali. Dokarmianie ptaków to czynność, jaką niektórzy z nas wykonują niemal automatycznie. Kiedy tylko na zewnątrz temperatury spadną, a jedzenia w środowisku zaczyna ubywać, praktycznie natychmiast w ogrodach, czy na balkonach, pojawiają się karmniki. Do nich przylatują ptaki i jedzą to, co im zaserwowaliśmy. Ale czy ptaki potrzebują takich "barów szybkiej obsługi"? Przez wiele tysięcy lat nie były dokarmiane, a jakoś przetrwały? Na te i wiele innych odpowiedzi Kacper Kowalczyk szukał ze swoim gościem Jackiem Karczewskim, ptasiarzem, przyrodnikiem i autorem książek o ptakach.

Dokarmianie ptaków

Ptaki krukowate to nie tylko wrony czy kruki, ale jeszcze cała masa innych gatunków. Tylko w Polsce łącznie można spotkać aż 9 przedstawicieli tego rodzaju! Nie lubimy ich, bo kraczą, są czarne, a w ludowych opowiadaniach zwiastują śmierć. Tymczasem to bardzo ciekawi mieszkańcy ziemi oraz niezwykle pasjonujący sąsiedzi, o których Kacprowi Kowalczykowi opowiadał dr Piotr Piliczewski.

Pierzaści intelektualiści

Tak twierdzi Magda Lorenz (Jeżonauci), z którą rozmawiał Kacper Kowalczyk. Od wielu już lat zwierzęta te są trzymane w domach jako nasi towarzysze, jednak często nie wychodzi im to na dobre. Hodowla związana z chowem wsobnym, połączona często z brakiem wiedzy prowadzi do bardzo opłakanych skutków...Coraz częściej pojawiające się nowotwory, choroby zębów, czy problemy związane z układem pokarmowym to tylko wierzchołek góry lodowej. Czy zatem jeże pigmejskie w domu, to dobry pomysł?

Jeż pigmejski to nie jest zwierzę dla ludzi!

Myszy, chomiki, szczurki, świnki morskie, króliki, kury, psy czy koty to gatunki wykorzystywane w badaniach laboratoryjnych. Jeszcze nie potrafimy w stu procentach zastąpić ich udziału metodami alternatywnymi. Znaczenie zwierząt w badaniach jest ogromne ale jednocześnie niedocenione. Między innymi z tego powodu już od pięciu lat fundacja "Lab rescue - adopcje zwierząt laboratoryjnych", pomaga szukać dla nich nowych domów. Chociaż bywa trudno, to jak twierdzą współpracownicy oraz wolontariusze z fundacji, należy tym zwierzętom zapewnić godne życie do końca ich dni, właśnie w podziękowaniu za pracę jaką wykonały na rzecz ludzkości. O tym Kacper Kowalczyk rozmawia z Zofią Pawelską

Odwdzięczyć się zwierzętom laboratoryjnym!

Ale owady te rozmawiają po swojemu, po pszczelemu. I język ten to tak naprawdę mieszanka wydawanych dźwięków przez samą pszczołę, różnego rodzaju puknięć, stuków, tańców czy fizycznej demonstracji. Chociaż ich mowa wcale nie przypomina języków ludzkich, to należy do jednej z najbardziej fascynujących, i tym zagadnieniem zajmuje się Anna Tomańska, studentka z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, z którą rozmawiał Kacper Kowalczyk

Pszczoły też mówią!

Wszystko dzięki tzw. "łąkom kwietnym", czyli miejskim trawnikom, które zostały zamienione na środowisko przypominające łąki, znane nam z filmów pokazujących piękne krajobrazy. Dzisiaj już nikogo nie dziwi, że pas zieleni pomiędzy jezdniami jest kolorowy, a to z kolei przekłada się na różnorodność gatunkową owadów zapylających. W sąsiednim Berlinie dzięki takim zabiegom liczba gatunków zapylających wzrosła aż o 35%, a jak sytuacja ma się nad Wisłą? O tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z dr Katarzyną Roguz z Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego, która prowadzi badania nad tymi owadami.  

Warszawa domem dla zapylaczy!

Znamy tę rasę najlepiej z filmu "Lassie, wróć!". To dzięki niemu owczarki szkockie zyskały ogromną popularność. Collie to psy bystre i wrażliwe, lubiące pracować z człowiekiem. Jego przodkowie to prawdopodobnie starożytne psy pasterskie, które dotarły na Wyspy Brytyjskie z Rzymianami. O tej rasie, Agata Nowotnik rozmawiała z Lucyną Zboralską z hodowli Ko-To-Ra. 

Długowłosa piękność ze Szkocji 

Jerzyki są ptakami wielbionymi przez wielu ludzi. Ale i też bardzo poszkodowanymi przez nas. Najpierw, może trochę nieświadomie, zaprosiliśmy te ptaki do miast, budując duże budowle, w których to było mnóstwo szczelin nadających się do zamieszkania. Jerzyki bardzo dobrze wykorzystały tę szansę i zamieszkały obok nas. Jednak pod koniec XX wieku i na początku XXI rozpoczął się prawdziwy exodus. Podobne do jaskółki ptaki zaczęły tracić swoje dotychczasowe gniazda poprzez termomodernizację budynków. Z czasem jednak problem dostrzeżono, co pozwoli zapobiec wyginięciu tego gatunku. Przykładem takiej oddolnej inicjatywy w ramach, której pomaga się jerzykom, jest akcja "Jerzyk w dzielnicy Stradom" i o tym Kacper Kowalczyk rozmawiał z Tomaszem Suchomelem - pomysłodawcą całego zamieszania