Dla jednych niekwestionowany przywódca chłopów, budziciel świadomości narodowej włościan i lider ruchu ludowego, dla innych "włodarz Sejmu” i "chłopski Machiavelli”. Poznaj historię ubogiego chłopca-samouka, który trzy razy zasiadał w fotelu premiera Rzeczpospolitej i przeszedł do historii jako jeden z Ojców Niepodległości.

Legenda mówi, że starożytny wódz Cyncynat wybrany został dyktatorem Rzymu, gdy orał pole. W podobnych okolicznościach Wincenty Witos dowiedział się, że ma ruszyć do Warszawy, gdzie powierzono mu misję tworzenia Rządu Obrony Narodowej. Gabinet powstał 24 lipca 1920 roku, w chwili najcięższej próby, gdy Armia Czerwona parła na stolicę. Jaka była rola Wincentego Witosa w tych przełomowych dniach? Czy był tylko "premierem malowanym" - wybranym na potrzeby propagandy? O co chodziło z aferą gen. Roi? I jak doszło do tego, że los całego państwa spoczął w rękach Witosa wraz z kartką papieru podpisaną przez Józefa Piłsudskiego? Na te pytania odpowiada prof. Janusz Odziemkowski, historyk związany z Uniwersytetem Kardynała Stefana Wyszyńskiego, znawca dziejów wojny polsko-bolszewickiej. 

Wincenty Witos. Portret na tle epoki

#4 Witos i bitwa warszawska. Premier Rządu Obrony Narodowej i powiernik największego sekretu Piłsudskiego

Wincenty Witos już za życia był legendą swojego środowiska politycznego. A przecież wcale nie musiało tak być. Zwłaszcza, że na firmamencie ruchu ludowego świeciło wiele gwiazd i wiele z nich gasło.<br>Jakie były okoliczności powstania ruchu ludowego? W jaki sposób jego szeregi zasilił Wincenty Witos? Z kim rywalizował o władzę w łonie stronnictwa?<br>Jak doszło do tego, że Wincenty Witos został liderem PSL „Piast”? Czy Witos był niepodważalnym przywódcą swojego ugrupowania? Jak układała się współpraca między Wincentym Witosem i Maciejem Ratajem? Kogo Witos uważał za swojego naturalnego następcę i kto okazał się zarazem jego wielkim rozczarowaniem?<br>Dlaczego Witos nie chciał zostać ani marszałkiem Sejmu, ani prezydentem RP?<br>O meandrach politycznej gry w przedwojennym ruchu ludowym rozmawiamy z historykami prof. Arkadiuszem Indraszczykiem i drem Mateuszem Ratyńskim.

#3 Inteligenci i chłopi, czyli za kulisami ruchu ludowego

Wincenty Witos to bez wątpienia najsłynniejszy chłop w XX-wiecznej historii Polski. Jako polityk i lider PSL „Piast” Witos mienił się reprezentantem interesów tej warstwy społecznej. Trudno więc w pełni zrozumieć tę postać nie próbując poznać warunków życia i mentalności chłopów w II Rzeczpospolitej. Czy chłop był obywatelem II RP? Jakie były różnice miedzy chłopami w różnych zaborach? Jakie warunki życia panowały na wsi? Jak interes polskich chłopów wpływał na sposób postrzegania odrodzonej Polski przez Witosa? Dlaczego reforma rolna była jednym z największych wyzwań stojących przed odrodzoną Polską? Jaki był stosunek chłopów do wojny polsko-bolszewickiej? Jak starano się poradzić sobie w II Rzeczpospolitej z problemem przeludnienia wsi? Jakie były przyczyny i następstwa Wielkiego Strajku Chłopskiego w 1937 roku – zapomnianej rewolty chłopów w II RP? Gośćmi podcastu są prof. Jolanta Załęczny, historyk z Akademii Aleksandra Gieysztora w Pułtusku, filii Akademii Finansów i Biznesu Vistula, oraz dr Mateusz Ratyński, historyk ruchu ludowego z Muzeum Historii Polskiego

#2 Wincenty Witos i sytuacja chłopów w II Rzeczpospolitej 

Początki życia Witosa nie były łatwe. Do jego rodzinnej, wierzchosławickiej chaty często zaglądał głód. Jak wyglądało dzieciństwo Wincentego Witosa? Co spowodowało, że ten syn niepiśmiennych chłopów zdołał wyrwać się z nędzy, która stała się udziałem niezliczonej rzeszy jemu podobnych włościan? Kim byli rodzice i żona Witosa? Na te pytania odpowiadają dr Jan Hebda, historyk ruchu ludowego, Janusz Skicki, kierownik Muzeum Wincentego Witosa w Wierzchosławicach i Marek Steindel, prawnuk Wincentego Witosa.